Journal of Theoretical
and Applied Mechanics

20, 1-2, pp. 19-28, Warsaw 1982

Pola sprzężone i nieklasyczne ośrodki ciągłe

Dominik Rogula
Inspiracją badań naukowych rozważanych w niniejszej pracy była refleksja nad podstawowymi problemami mechaniki ciał deformowalnych i jej związkami z innymi zjawiskami fizycznymi. Podstawowe pojęcia mechaniki ośrodków ciągłych, w postaci odpowiedniej do opisu deformowalnych ciał stałych były prawie całkowicie sformułowane w pierwszej połowie XIX wieku, a ściślej w latach 1820-1840, w historycznych pracach Naviera, Cauchy'ego i Greena. Pojęcia te do dnia dzisiejszego stanowią podstawę mechaniki ciał odkształcalnych i jej ogromnych osiągnięć w pobudzaniu i kształtowaniu ludzkiej działalności technologicznej. Idee te okazały się tak żywotne, że przez półtora wieku były i pozostają nadał bogatym źródłem inspiracji w stosowanych gałęziach mechaniki. Bez wątpienia można dowodzić, że mechanika klasyczna daje sobie radę w prawie wszystkich praktycznie interesujących problemach mechanicznych, nie jest więc usprawiedliwione ani pogłębianie jej rozwoju, ani rewolucjonizowanie podstaw, jako że takie próby będą przypominały przysłowiowe szukanie dziury w całym. Obrona taka jednakże nie wytrzymała próby historii. We wczesnych latach sześćdziesiątych pojawiła się fala prac przedstawiających nowe idee w dziedzinie mechaniki ośrodków materialnych. Zrewolucjonizowały one podstawy mechaniki ośrodków ciągłych i odsłoniły perspektywy dalszego rozwoju i poszerzenia zakresu jej zastosowań. Idee te pojawiły się niezależnie w wielu ośrodkach naukowych całego świata, w tym również i Polski. Udział polskiej nauki związany jest w przeważającej części albo z profesorem Nowackim osobiście, albo z jego uczniami, a większość tych prac dotyczyła problemów sprzężonych pól mechanicznych, termicznych i elektromagnetycznych i (lub) nieklasycznych modeli ośrodków materialnych ze wzbogaconą strukturą kinematyczną lub dynamiczną.